Misterija ostrvske civilizacije: Kako je došlo do samouništenja Rapa Nuia?
Već decenijama misterija obavija sudbinu naroda koji je osnovao civilizaciju na izolovanim Uskršnjim ostrvima, poznatu po visokim kamenim kipovima.
Novi pogled na stare misterije
Ali nova studija predlaže potpuno drugačiji scenario, po kojem bi ostrvljani mogli imati znatno složeniju istoriju nego što se do sada vjerovalo. Brojni aspekti stanovnika, kipova kao i polinezijskih moreplovaca koji su stigli na ostrvo prije oko 900 godina proučavani su godinama. No nova studija koristi podatke iz novijih iskopavanja kako bi ponudila bolje razumijevanje ovog društva.
Naučnici su koristili neuobičajenu metodu kako bi proučili društvo i otkrili šta se dogodilo: hemijsku analizu kamenih alata korištenih na kipovima. Ono što su naučili iskopavanjem četiri kipa i proučavanjem alata od vulkanskog kamena balzata pružilo im je drugačiju sliku, o sofisticiranom društvu utemeljenom na međusobnoj saradnji.
“Priče o sukobu i kolapsu civilizacije Uskršnjih ostrva možda su pretjerane”, kaže vodeći autor studije Dale Simpson jr., arheolog sa Univerziteta u Queenslandu. “Meni je sama industrija brojnih kamenih kipova čvrsti je dokaz da je postojala saradnja između porodica i grupa obrtnika.”
Složeno društvo
Uskršnje se ostrvo nalazi 3.700 km istočno od obale Čilea. Prije oko 900 godina na njega su stigli osnivači nove civilizacije, koji su ga nazvali ostrvo Rapa Nui. Polinezijski pomorci stigli su na dva kanua, a vodio ih je Hotu Matu’a, koji je postao i prvi poglavica ostrva, tvrdi usmena predaja. Broj stanovnika narastao je na više hiljada, a ti su ljudi klesali puna tijela, po imenu moai, koji su predstavljali važne pretke na Rapa Nuiu, Ima gotovo hiljadu kipova, od kojih su mnogi tokom vremena zakopani do grla. Najviši je kip visine preko 22 metra. Sam broj i veličina tih kipova ukazuju na složeno, sofisticirano društvo, tvrde naučnici.
“Drevni Rapa Nui imali su poglavice, sveštenike i cehove radnika koji su ribarili, obrađivali zemlju i gradili moaie. Postojao je određeni stepen duštvenopolitičke organizacije koja je bila potrebna kako bi se isklesalo gotovo hiljadu kipova”, rekao je Simpson.
Lokacija je ključna jer postoje tri izvora, ili kamenoloma, odakle su ostrvljani mogli sakupljati materijal za alate. Bazaltni kamenolomi prekrivaju površinu dva nogometna igrališta. “Većina toki alata dolazi iz jednog kamenoloma, kad bi ljudi pronašli kamenolom koji im se sviđa, držali bi ga se”, rekao je Simpson. “Da bi svi koristili jedan tip kamena, vjerujem da su morali sarađivati. Zbog toga su bili toliko uspješni – radili su zajedno.”
Pogled unaprijed
Ovo je u suprotnosti s idejom da je stanovnicima ponestalo resursa te su se borili međusobno, kažu naučnici. Vjeruju da je kasniji dolazak kolonizatora i uvođenje ropstva ono što je desetkovalo stanovništvo.
“Postoji toliko puno misterija u vezi Uskršnjeg ostrva jer je toliko izolovano, ali na samom ostrvu ljudi su imali brojne interakcije”, rekao je Simpson, “Hiljade Rapa Nui ljudi i danas je živo, to društvo nije nestalo.” No naučnici ujedno pozivaju i na oprez, te vjeruju kako je ova studija tek početak, temelj za nova izučavanja.
Izvor: net.hr
